زعفران چه ترکیباتی دارد؟

زعفران دارای ترکیباتی است که این گیاه ارزشمند را از سایر گیاه ها متمایز ساخته است. کیفیت زعفران از طریق این ترکیبات در آزمایشگاه و لابراتورها سنجیده می‌شود که هرقدر درصد این ترکیبات بیشتر باشد زعفران با کیفیت‌تری خواهیم داشت.

این ترکیبات شامل:

کروسین عامل قدرت رنگ

پیکروسین عامل قدرت طعم

سافرانال عامل قدرت عطر و بو

عوامل موثر بر کیفیت زعفران:

زعفران در مناطق سردسیر و در هوای سرد مقاومت بالایی داشته و پیاز آن تا دمای منفی ۴۰ درجه سانتی گراد قدرت رشد دارد. از آن جایی که زعفران نسبت به دیگر محصولات کشاورزی به آب کمتری نیاز دارد، کشت آن برای مناطق خشک و کم آب مناسب است. ایران به عنوان بزرگترین کشور تولید کننده و صادر کننده زعفران بیشترین هماهنگی را با آب و هوای مورد نیاز برای کشت زعفران دارد.

رتبه ایران در کشورهای تولید کننده رعفران:

طبق آخرین آمار به دست آمده از سایت جهانی تریدمپ، در سال ۲۰۲۰، هزار و ۸۰۰ تن زعفران به ارزش ۲۱۱ میلیون دلار از کشورهای مختلف جهان صادر شده است. در این میان، ایران با صدور حدود ۲۱۶ تن زعفران به ۴۵ کشور جهان، با ارزش ۸۷ میلیون دلار، ۴۱ درصد از کل صادرات جهانی زعفران را به عهده گرفته و اولین صادرکننده زعفران در جهان شده است. بااین‌وجود، کشور اسپانیا با صدور ۳۵۵ تن زعفران، سهم ۲۳ درصدی از صادرات جهانی زعفران را به ارزش ۴۸ میلیون دلار به عهده دارد که آن را در رتبه دوم پس از ایران قرار داده است. در رتبه سوم هم افغانستان با صدور ۹۶ تن زعفران به ارزش ۴۵ میلیون دلار و سهم ۲۱ درصدی از صادرات زعفران، قرار گرفته است

شهرهای تولیدکننده زعفران در ایران

استان‌های شمالی و جنوبی ایران مانند مازندران، گلستان، گیلان، هرمزگان، بوشهر و... مناطق مطلوبی برای کشت زعفران نیستند و به‌طورکلی مناطق نیمه‌گرمسیری با تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های معتدل مناسب‌ترین گزینه برای کشت زعفران هستند. خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، اصفهان، یزد، کرمان، فارس، همدان، قزوین، لرستان، خوزستان، سمنان و... و. بیشترین تولید را در ایران دارند

رتبه بندی کشورها در صادرات زعفران

در حال حاضر، اسپانیا اولین صادرکننده زعفران در جهان به شمار می‌رود! این در حالی است که ایران بیشترین تولید را دارد. علاوه بر اسپانیا، چین، امارات، ایتالیا، عربستان و هند از دیگر مشتریان زعفران ایرانی هستند. در نمودار ارائه شده از Statista می‌توانید جایگاه ایران را با سایر کشورها در تولید زعفران مقایسه کنید!

بازار مصرف زعفران در جهان:

سالانه حدود ۳۰۰ تن زعفران در جهان مصرف می‌شود که ایران با حدود ۷۵ میلیون نفر جمعیت و مصرف سالانه حدود ۴۰ تن، پرمصرف‌ترین کشور در جهان به شمار می‌رود. پس از ایران، آمریکا با مصرف سالانه ۵۰ تن زعفران در رتبه‌ی دوم قرار دارد اما کشورهای عربی و آفریقایی همچون مصر سهم بسیار کمی در بازار مصرف زعفران دارند. رتبه های بعدی مصرف‌کنندگان زعفران در جهان عمدتا کشورهای امارات، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه، آلمان، کانادا، استرالیا و در قاره آسیا و خاورمیانه نیز عمده کشورهای مصرف‌کننده این محصول عربستان، امارات، بحرین، کویت، اردن و عمان هستند. اما کشورهای آفریقایی مانند غنا، نه تنها در بازار مصرف زعفران هیچ سهمی ندارند بلکه طلای سرخ را نمی‌شناسند.

نقشه جهانی براساس پتانسیل صادرات زعفران ایران:

عوامل موثر بر افزایش تقاضای زعفران:

- نوسانات نرخ ارز

- تقاضای جهانی و داخلی زعفران

- عرضه زعفران

· شرایط جوی

· یارانه ها و بیمه های کشاورزی

· قیمت زمین و دسترسی به آب

· نهاده های کشاورزی

- قوانین و مقررات

- تعرفه های گمرکی کشورهای وارد کننده زعفران

- میزان عرضه کشورهای رقیب در بازار

فعالین بازار آتی زعفران چه کسانی هستند؟

در حال حاضر فعالان مختلفی در بازار زعفران فعالیت دارند. زعفران کاران، واسطه ها، عمده فروشان، خرده فروشان، تعاونی های تولید، اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران، اتحادیه زعفران کاران خراسان جنوبی، خوشه زعفران در خراسان رضوی و کارخانجات بسته بندی از جمله این فعالان می باشند. علاوه بر این کانون هماهنگی دانش و صنعت زعفران و همچنین شورای ملی زعفران از جمله نهادهایی هستند که به منظور تدوین سیاستهای کلان و نقش راه صنعت زعفران در کشور فعالیت می کنند.

ویژگی‌های قرارداد آتی زعفران

اهرم مالی

به طورکلی اهرم مالی ضریبی از ارزش کلی قرارداد است که باید آن را بپردازید تا قدرت مالکیت کامل آن قرارداد را داشته باشد. اهرم مالی در قرارداد آتی زعفران مقدار ثابتی نیست و با توجه به ارزش روزانه قرارداد و وجه تضمین مشخص شده از بورس کالا با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

اهرم مالی = ارزش هر قرارداد / وجه تضمین اولیه

۱۶۰۰۰/۷۰۰۰۰۰ = ۴۳.۷۵

یعنی شما با پرداخت ۱۶۰۰۰۰ تومان مالکیت قراردادی با ارزش ۷۰۰۰۰۰تومان را به دست می‌آورید و می‌توانید از منافع آن سود ببرید.

پوشش ریسک برای طرفین

اصلی‌ترین هدف برای ایجاد این قراردادهای آتی کاهش ریسک نوسانات قیمتی برای تولیدکننده و مصرف کننده زعفران است و تولید کننده می‌توانند با ایجاد تعهد فروش زعفرانی که در آینده تولید خواهد کرد را به قیمت امروز بفروشد ومصرف کننده نیز زعفران مورد نیاز خود در آینده را با قیمت امروز خریداری کند.

وجه تضمین اولیه

وجه تضمین اولیه به ازای هر قرارداد ۱۰۰ گرمی زعفران از سوی بورس کالا مشخص شده می‌شود و فردی که قصد معامله در این بازار را دارد باید این مبلغ را به حسابی تحت اختیار سازمان بورس واریز کند. در صورت عدم اجرای تعهدات هر شخص مبلغ ضمانت به نفع طرف مقابل برداشته می‌شود. در طی معاملات هر روزه با اعلام قیمت تصفیه روزانه مبالغ این حساب‌ها و وجوه تضمین کاهش یا افزایش می‌یابند. وبا کاهش آن به ۷۰ درصد وجه تضمین اولیه شخص موظف است حساب خود را شارژ کند.

وجه تضمین :

وجه تضمین اولیه باتوجه به فرمول محاسباتی زیر اخذ خواهد شد که با توجه به آن، تضامین طی زمان ثابت نبوده و به صورت پویا درحال تغییر خواهد بود. مبنای محاسبه وجه تضمین در این فرمول میانگین قیمت‌های تسویه در کلیه سررسیدهای قراردادهای آتی در دارایی پایه مربوطه تعیین شده است. اگر وجه تضمین محاسبه شده بر اساس فرمول زیر طی ۵ روز کاری متوالی بزرگتر یا طی ۵ روز کاری متوالی کوچکتر از وجه تضمین جاری باشد، وجه تضمین باید بر اساس فرمول زیر تعدیل شود:

اولیه تضمین وجه مبلغ=A×(B×SC×۱۰+۱) ×C×۱۰

A:  درصد وجه تضمین اولیه : معادل ۱۰ درصد

B:  میانگین قیمت های تسویه در کلیه سررسید های قرارداد آتی دارایی پایه

C: براکت تغییرات وجه تضمین : معادل ۵۰ هزار ریال

S: اندازه قرارداد معادل ۱۰۰

نکته: وجه تضمین از طریق شرکت بورس کالا تعیین می‌شود و ممکن در بازه‌های زمانی مختلف، مقدار دیگری باشد. لذا توصیه می‌شود همواره برای اطمینان از وجه تضمین جاری، به سایت بورس کالا مراجعه شود.

قیمت تسویه روزانه

در پایان هر روز قیمت پایانی هر قرارداد با توجه به معاملات آن روز محاسبه و اعلام می‌شود. و سود و زیان هرشخص محاسبه و بر روی حساب وی اعمال می‌شود. این مقدار با توجه به ۳۰ %حجم معاملات انجام شده منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی هر روز محاسبه می‌شود.

چطور می‌توان از آربیتراژ در این بازار سود برد؟

خرید و فروش هم زمان یک کالا برای کسب یک سود از تفاوت قیمت در دو بازار فیزیکی و آتی، آربیتراژ گفته میشود.

به عبارتی سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارند. به عنوان مثال می‌توان زعفران را در بازار فیزیکی خریداری کرد و در بازار آتی با قیمت بالاتری فروخت و از این اختلاف قیمت سود کسب کنیم.

نماد زعفران

نماد قراردادهای آتی زعفران نگین به صورت SAFMMYY و قرارداد آتی پوشال معمولی به صورت OSFMMYY است که در آن MM ماه سررسید و YY سال سررسید است. به عنوان مثال نماد SAFSH۹۷ بیانگر تاریخ سررسید ماه شهریور و سال ۹۷ برای قرارداد نگین است.

دارایی پایه	نماد معاملاتی	اولین روز معاملاتی	ساعت معامله	حدنوسان روزانه
زعفران رشته ای بریده ممتاز (نگین)	SAF	۱۳۹۷/۰۳/۰۲	شنبه تا پنجشنبه: ۱۰ الی  ۱۵	(-/+۵%)
زعفران رشته ای درجه یک (پوشال معمولی)	OSF	۱۳۹۷/۰۸/۱۵	شنبه تا پنجشنبه: ۱۰ الی  ۱۵	(-/+۵%)

 

مشخصات مهم قراردهای آتی زعفران

اندازه هر قرارداد	۱۰۰ گرم
ماه‌های قرارداد	تمامی ماه‌های سال به تشخیص شرکت بورس کالای ایران
دوره معاملات:	دوره معاملاتی هر کدام از نمادها در اطلاعیه معاملاتی مربوطه اعلام خواهد شد
تاریخ تحویل	از اولین روز کاری پس از آخرین روز معاملات تا پایان ماه قرارداد در انبارهای مدنظر بورس
حداقل تغییر قیمت سفارش	۱۰ تومان در هر گرم که معادل ۱۰۰۰ تومان در هر قرارداد است.
حداکثر حجم هر سفارش:	۲۵ قرارداد
کارمزد معاملات	۲۰۰ تومان بابت معامله هر قرارداد.
کارمزد تسویه و تحویل:	۱۰۰۰ تومان بابت هر قرارداد.
سقف مجاز موقعیت‌های باز:	اشخاص حقیقی ۱۰۰۰ قرارداد در هر نماد معاملاتی و اشخاص حقوقی ۱۰۰۰ قرارداد در هر نماد معاملاتی و قابل افزایش تا ۱۰% موقعیت‌های باز در بازار
اندازه تحویل	حداقل ۱۰ قرارداد

کارمزد معاملات قرادادهای آتی زعفران:

	کارمزد خریدار	کارمزد فروشنده
کارگزار	۰۰۰۴/۰	۰۰۰۴/۰
بورس کالا	۰۰۰۲/۰	۰۰۰۲/۰
حق نظارت سازمان	۰۰۰۸/۰	۰۰۰۸/۰
جمع	۰۰۰۶۸/۰	۰۰۰۶۸/۰

جرائم عدم اعلام آمادگی تحویل و نکول:

الف) کسر ۲ درصد ارزش قرارداد به عنوان جریمه عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده

ب) کسر ۲ درصد ارزش قرارداد به عنوان جریمه  عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی

ج) کسر یک درصد از ارزش قرارداد به عنوان جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل در مهلت مقرر از سوی هر کدام از خریداران یا فروشندگان

نکته: به شرط رخ دادن موارد فوق، درصورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می‌گردد. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه روزانه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد، تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ میشود.